Rượu whisky Ireland, nổi tiếng với hương vị êm dịu và đặc trưng, giữ một vị trí quan trọng trong lịch sử rượu chưng cất. Câu chuyện về rượu whisky Ireland là một bức tranh phong phú đan xen giữa truyền thống cổ xưa, nghề thủ công của tu viện, sự suy tàn và sự hồi sinh của rượu Irish whisky.
Nguồn gốc
Từ 'whiskey' (hay whisky) bắt nguồn từ tiếng Ireland uisce beatha, có nghĩa là nước của sự sống/water of life. Rượu whisky Ireland là một trong những loại đồ uống chưng cất sớm nhất ở châu Âu, xuất hiện vào khoảng thế kỷ 12. Người ta cho rằng được các nhà sư Celtic giới thiệu đến Ireland vào khoảng thế kỷ thứ 6. Những nhà sư này, những người đã đi khắp châu Âu, đã mang về kiến thức về các kỹ thuật chưng cất học được từ các nền văn hóa Địa Trung Hải và Trung Đông. Ban đầu, các kỹ thuật này được sử dụng để tạo ra nước hoa và thuốc. Theo thời gian, các nhà sư đã áp dụng kỹ năng của mình vào việc lên men ngũ cốc, dẫn đến việc sản xuất ra thứ mà chúng ta hiện nay gọi là rượu whisky.
Bản ghi chép được biết đến lâu đời nhất về rượu Irish whisky là vào năm 1405, trong The Annals of Clonmacnoise viết rằng người đứng đầu một gia tộc đã chết sau khi "uống quá nhiều rượu aqua vitae " vào dịp Giáng sinh. Lần đầu tiên rượu whisky được đề cập đến ở Scotland là vào năm 1494. Tuy nhiên, đến năm 1556, rượu whisky mới thật sự trở nên phổ biến, vì thế một Đạo luật do Quốc hội Anh thông qua tuyên bố rượu whisky là "một loại đồ uống không có lợi gì khi uống hàng ngày và sử dụng, hiện đã được sản xuất phổ biến trên toàn vương quốc này". Đạo luật này nhằm mục đích quản lý việc chưng cất rượu mạnh, về mặt kĩ thuật bất kỳ ai ngoài "các quý tộc, quý ông và những người tự do ở các thị trấn lớn" chưng cất rượu mạnh mà không có giấy phép của Lord Deputy đều là bất hợp pháp. Tuy nhiên, quy định này không có tác dụng ngoài khu vực Dublin được gọi là Pale vì quyền kiểm soát của Crown.
Vào cuối thời kỳ trung cổ, việc sản xuất rượu whisky đã lan rộng ra ngoài các tu viện đến với người dân. Kiến thức chưng cất được truyền từ các nhà sư sang những người dân, và các nhà máy chưng cất quy mô nhỏ bắt đầu xuất hiện trên khắp Ireland. Quy trình này bao gồm lên men và chưng cất hỗn hợp mạch nha lúa mạch tạo ra một loại rượu ban đầu được tiêu thụ nhưng sau đó được ủ trong thùng gỗ, làm tăng hương vị của nó.
Sự suy tàn của rượu Whisky Ireland
Vào thế kỷ 17 và 18 chứng kiến sự gia tăng đáng kể trong sản xuất và xuất khẩu rượu Whisky Ireland. Việc thành lập các nhà máy chưng cất được cấp phép, chẳng hạn như Old Bushmills vào năm 1608, đã đánh dấu một kỷ nguyên mới của sản xuất thương mại. Rượu Whisky Ireland trở nên rất được ưa chuộng trên khắp Châu Âu và Châu Mỹ, nổi tiếng với chất lượng và độ mịn.
Tuy nhiên, ngành công nghiệp này đã phải đối mặt với nhiều thách thức trong thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20. Sự ra đời của Coffey still vào năm 1830, cho phép chưng cất liên tục, đã cách mạng hóa sản xuất rượu whisky nhưng cũng dẫn đến sự suy giảm của phương pháp chưng cất Pot still truyền thống được nhiều nhà chưng cất Ireland ưa chuộng. Ngoài ra, nạn đói lớn (1845-1852) đã tàn phá nền kinh tế Ireland và sự trỗi dậy của các phong trào cấm rượu, đặc biệt là ở Hoa Kỳ, đã tác động thêm đến doanh số bán rượu whisky.
Đòn giáng đáng kể nhất là lệnh Cấm rượu ở Hoa Kỳ (1920-1933), cắt đứt thị trường xuất khẩu chính của rượu whisky Ireland. Cuộc suy thoái kinh tế sau đó và Thế chiến II đã gây thêm căng thẳng cho ngành công nghiệp. Đến giữa thế kỷ 20, chỉ một số ít nhà máy chưng cất của Ireland còn hoạt động.
Sự hồi sinh lại các nhà máy chưng cất
Cuối những năm 1980 chứng kiến sự hồi sinh của một số nhà máy chưng cất với việc thành lập Nhà máy chưng cất Cooley vào năm 1987 bởi John Teeling , và sau đó là việc Pernod Ricard tiếp quản Irish Distillers vào năm 1988, tăng cường chiến lược marketing đối với rượu whisky Ireland, đặc biệt là Jameson.
Kể từ những năm 1990, rượu whisky Ireland đã có sự hồi sinh mạnh mẽ và trong hai mươi năm tiếp theo, đây là loại rượu mạnh phát triển nhanh nhất thế giới, với mức tăng trưởng hàng năm khoảng 15–20% mỗi năm. Năm 2010, Nhà máy chưng cất Kilbeggan , vốn đã đóng cửa vào năm 1954, đã được Teeling mở cửa trở lại.
