Merlot là giống nho kinh điển làm rượu vang đỏ của
vùng Bordeaux, Pháp. Tuy nhiên, mức độ nổi tiếng của giống nho này gần
đây cũng gặp nhiều vấn đề gây tranh cãi. Nho Merlot từng là giống nho ưa
chuộng của rất nhiều người đam mê rượu vang trong thập kỷ 90 của thế kỷ
trước. Về độ đậm đà tất nhiên không thể so sánh với nho Cabernet
Sauvignon tuy nhiên lại rất giàu hương vị.
Đối với những người thực
sự yêu và hiểu về rượu vang thì Merlot chưa từng là giống nho ưa thích.
Một chai vang Merlot ngon rất khó làm nên nhiều nhà vang phải pha thêm
một vài giống nho khác để tăng độ đậm của thân rượu, độ tinh tế và để dễ
uống hơn.
Nguồn gốc nho Merlot
Như tôi đã nói ở
trên, nho Merlot xuất thân ở vùng Bordeaux và phát triển rất tốt ở khu
vực hạt Saint Emilion và hạt Pomerol. Tuy nhiên bạn cũng có thể tìm thấy
ở Mỹ, Úc, New Zealand, Chile hay Argentina,…
Mặc
dù giống nho phát triển tốt tại Pháp, Úc và Mỹ, cụ thể là ở bang
Washington, nhưng gần đây thì Chile nổi lên với những sản phẩm vang
Merlot rất ngon.
Một chuyên gia về rượu từng nói
với tôi thế này: vang Merlot có thể được diễn tả bằng 3 chữ “không”,
không nhẹ như Pinot Noir, không đậm như Cabernet Sauvignon, không nhiều
hương vị như Syrah. Nhìn chung thì cũng đúng bởi từ nho Merlot người ta
có thể kiến tạo lên một chai rượu vang với nhiều phong cách, từ nhẹ
nhàng với hương vị trái cây cho tới đậm đà và đầy đặn, từ đơn giản cho
tới phức tạp. Bạn có thể mua một chai Merlot giá khá rẻ từ 5 – 10 USD để
uống hàng ngày cho tới một chai đáng giá để cất trong hầm trong nhiều
năm.
Tính chất
Khi thử vang
Merlot, bạn sẽ cảm nhận được vị của các loại quả đậm màu như anh đào
chín đen, nho khô, mận cho đến các loại rau xanh, ớt chuông hay ô-liu
xanh. Ngoài ra bạn cũng sẽ thấy có mùi hoa violet, nấm cục, da thuộc…
cũng tùy thuộc phong cách chai rượu, vùng vang hay nhà sản xuất.
Các
chai vang Merlot từ Thế giới mới luôn đậm vị trái cây. Tại bang
Washington, cảm nhận của tôi là có thể do chất đất đã tạo nên những chai
Merlot thuộc hàng ngon nhất thế giới.
Khi chọn mua
một chai Merlot của Mỹ, bạn nên tìm hiểu thêm một chút thông tin. Thông
thường, tôi không có thói quen đọc các bài đánh giá của các chuyên gia
trước khi quyết định mua. Tuy nhiên, có quá nhiều loại Merlot và chất
lượng mùa vụ liên tục thay đổi qua các năm thì các đánh giá của các
chuyên gia cũng rất có ích. Như vậy, bạn sẽ cảm thấy đồng tiền mình bỏ
ra là xứng đáng. Tôi xin lấy ví dụ: chai Columbia Crest năm 2004 Grand
Estates giá 11 USD nhưng lại được Tạp chí Wine Spectator cho 90 điểm,
thậm chí còn lọt vào danh sách 100 chai vang ngon nhất năm 2007. Với 11
USD thì bạn còn than phiền gì nữa!!!
Bây giờ ta hãy
rời Mỹ và đến với Chile! Người Chile sản xuất vang Merlot rất ngon và
giá rất phải chăng. Tuy nhiên lại có một thông tin khá thú vị là một số
chai Merlot của Chile lại không được sản xuất từ nho Merlot! Tại sao lại
thế?
Để trả lời câu hỏi này, tôi xin lật lại lịch sử khi người Châu
Âu đến Chile và họ mang theo những cây nho giống. Đa số các cây giống
này đến từ Bordeaux, Pháp, và một giống trong số chúng là giống
Carmenere, đây là một họ hàng rất gần với nho Merlot. Từ đó trở đi, có
vẻ như cây nho Carmenere thích ứng rất tốt tại Chile và được nhân rộng
tại đây. Trong lúc đó, khoảng giữa thế kỷ XIX thì đại dịch Phylloxera đã
phá hủy toàn bộ ngành công nghiệp nho – vang toàn Châu Âu. Thật không
may là giống Carmenere tại Châu Âu biến mất hoàn toàn.
Phylloxera
là một loài côn trùng phá hoại rễ cây nho. Chúng có nguồn gốc từ Bắc Mỹ
và luôn chung sống với cây nho mà chẳng gây hại gì mấy. Nhưng, khi tàu
bè qua lại giữa hai châu lục gây phát tán sang Châu Âu. Tại Châu Âu,
loài côn trùng này lại tìm thấy một nguồn dinh dưỡng thực thụ trên cây
nho nơi đây và bắt đầu phát triển rất mạnh, lan ra toàn bộ các ruộng
nho. Từ đại dịch này, một số giống nho bị tuyệt chủng. Ngành công nghiệp
nho – vang chỉ phục hồi khi một số chuyên gia phát hiện ra việc cấy
ghép những cây nho còn sót lại lên gốc nho nhập từ Mỹ bởi nó không bị bọ
Phylloxera tàn phá. Chính vì thế mà các cây nho tại Bordeaux ngày nay
đều là sản phẩm cấy ghép trên gốc cây nho Mỹ dù nó được trồng hàng trăm
năm nay tại Pháp.
Trở lại Chile, chắc bạn cũng biết đây là một đất
nước rất hẹp và dài, nằm bên bờ Tây của Nam Mỹ. Do vậy, Chile có Thái
Bình Dương một bên và dãy núi Andes một bên nên gần như bị cô lập về mặt
địa lý. Nhờ sự cô lập này mà dịch Phylloxera không lan tới Chile. Từ
đó, Chile xuất hiện trên bản đồ các quốc gia sản xuất rượu vang trên thế
giới mà không có bệnh dịch này.
Các nhà làm vang Chile vào thời đó
không thống kê lại vùng nào trồng giống nho gì nên giống Carmenere lai
với giống Merlot. Từ đó, họ không nhận ra rằng nho Merlot họ đang dùng
lại là nho Carmenere bởi chúng rất giống nhau. Sự hiểu lầm này được giải
tỏa vào nhưng năm 1990, một số chuyên gia phân tích AND cây nho Chile
và phát hiện ra cây nho Merlot tại đây chính là cây nho Carmenere, cái
mà người ta cho là đã biến mất vĩnh viễn.
Ngày nay, nhiều nhà vang
Chile tự hào in chữ Carmenere trên nhãn chai dù cũng còn vài nhà vẫn
dùng chữ Merlot dù nho của họ là Carmenere. Dù gì thì cả hai cũng đều là
những chai vang tuyệt vời với giá rất hợp lý.
Bây
giờ, bài tập tuần này của bạn là mua một chai vang Merlot từ Mỹ, một từ
Úc và một chai Carmenere từ Chile. Hãy thử và tìm điểm khác nhau giữa
chúng, nhất là sự khác nhau giữa Merlot và Carmenere. Tôi tin chắc đây
là một bài tập rất thú vị. Nếu bạn tự tin thì thử phân biệt một chai
Merlot từ Chile và một chai Carmenere cũng từ Chile. Tốt nhất là hãy
thực hiện “thử mù” (blind tasting) bằng cách che nhãn chai rượu lại hoặc
rót ra 2 bình decanter riêng biệt rồi đánh dấu để sau khi thử xong có
thể kiểm chứng lại. Chắc chắn sẽ có bất ngờ!
