Là vùng sản xuất Whisky lớn nhất , sản xuất hơn 60% Single Malt của Scotland, cho nên người ta gọi vùng này là “cái rốn” của whisky. Trong đó Glenfiddich (năm 2017 hơn 1.2 triệu thùng bán ra) là dòng Single Malt bán tốt nhất toàn cầu, cùng với Glenlivet (năm 2017 hơn 1 triệu thùng bán ra) và Macallan (năm 2017 gần 1 triệu thùng bán ra thị trường) chiếm 1/3 thị trường Single Malt. Speyside – thung lũng tươi tốt , màu mỡ nằm ở lưu vực sông Spey – được coi là trung tâm của whisky mạch nha đơn cất tại Scotland .
Loại
Speyside single malts thường là một phức hợp của nhiều hương vị từ mùi
khói cho đến mùi da thuộc, từ hương mật ong cho đến hương táo. Cho nên
rất khó để phân biệt loại rượu có xuất xứ từ Speyside. Cứ phải nếm thật
nhiều loại rượu từ vùng này rồi bạn tự khám phá rút ra kinh nghiệm cho
bản thân. Tin tốt lành là vùng này có rất nhiều loại rượu ngon cho bạn
thử, ví dụ như: The Glenlivet, Balvenie, Glenfiddich, Macallan,... đây là những siêu sao của vùng này.
HƯƠNG VỊ ĐẶC TRƯNG SPEYSIDE (Theo anh Đinh Trọng Nghĩa - Chủ tịch BSC):
Nhân có câu hỏi của Bro Hoan Duc Nguyen, xin chia sẻ lại một đôi dòng
với các anh chị em BSC về đặc trưng hương vị rượu Speyside.
Thời
gian qua, có khá nhiều anh chị em nhắc đến các dòng rượu đậm hương vị
Sherry style như Macallan, Glenfarclas, Aberlour... khi đề cập đến "điển
hình Speyside". Ở đây có sự nhầm lẫn không hề nhẹ, cho dù đúng là mấy
Nhà rượu này đều thuộc vùng Speyside, hơn thế nữa, đều là những Nhà rượu
có tiêng tăm của vùng này. .
Macallan, Glenfarclas,
Glendronach, Dalmore, Aberlour và một số Nhà nữa được xếp vào nhóm rượu
Sherried SMs, thậm chí một số dòng còn là heavy Sherried. Rượu Sherried
style có đặc tính đậm đà hơn, ngọt ngào hơn, tròn đầy hơn, nặng về hương
vị trái cây sấy khô, mứt quả, chocolate, bánh ngọt hơn so với các style
khác như Fruity (hương vị trái cây), Citrus (hương vị nhóm chanh, cam,
quít, bưởi), Grassy (hương vị cỏ cây), Smoky, Peaty (hương vị khói, than
bùn). Kỳ thực, đây là một style có mặt ở khắp nơi, từ Bắc tới Nam, từ
Đông sang Tây của Scotland, chứ không phải chỉ riêng vùng Speyside mới
có.
Nếu nhìn tổng thể, thì gam Sherried style đúng là có khác
biệt kha khá với rượu đảo Islay, rượu vùng bán đảo Campbeltown, rượu các
vùng đảo khác (như Orkney, Isle of Skye, Jura...). Nó gần gũi với gam
hương vị của Speyside và Highlands hơn cả.
Nhưng không phải vì
thế mà chúng được "định vị" là profile đặc trưng của Vùng Speyside.
Vâng, nó chỉ có thể được coi như một nhóm biến thể.
Vậy đâu là hương vị đặc trưng của Speyside?
Đã từ rất lâu, những người làm rượu và những người sành rượu tại
Scotland cũng như ở khắp nơi trên thế giới đã xác định Hương vị Speyside
điển hình chính là hương vị trái chín (bao gồm cả một dải từ các loại
từ trái cây vị thanh đến trái cây vị đậm), hương vị mật ong, vani, hương
vị mạch nha và kem, cho cảm giác êm ái, mềm mượt, ngọt ngào nhưng nhẹ
nhàng, tinh tế. Các dòng rượu này dễ uống, dễ được chấp nhận bởi số
lượng đông đảo drinkers. Với đặc tính như vậy, cốt rượu Speyside cũng
được rất nhiều Nhà làm rượu lựa chọn làm nguyên liệu chính cho các dòng
Blends.
Định vị Speyside này vẫn đúng đến tận ngày nay. Rượu của
các nhà như Benromach, Cardhu, Glenlivet, Glenfiddich, Glen Moray,
Linkwood, Speyburn chính là những loại rượu điển hình nhất của "chất"
Speyside. Chúng ta có thể bắt gặp "tính cách" Speyside này trong rất
nhiều chai từ thấp đến cao của những nhà này: Glenfiddich 12, 15, 18,
25, 30, Cardhu 12, 15, 18, 21, Glenlivet 12, 15, 18, 21, Benromach 10,
15, 18, Glen Moray 16...
Khoảng 20 năm trở lại đây, nhiều nhà
rượu SM tại Scotland đã thử nghiệm và đưa ra nhiều biến thể khác nhau
với các trải nghiệm đa dạng về thùng ủ (từ ex-Bourbon, ex-Sherry đến các
loại thùng ủ rượu vang), về nguồn mạch nha (từ loại unpeated đến
peated, đến heavy peated malts, từ loại thông thường đến organic
barleys...). Các nhà rượu Speyside cũng không hề đứng ngoài làn sóng
này, tuy nhiên, hương vị chủ đạo của các dòng rượu mà những Speysiders
đưa ra, chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng sản lương, vẫn cứ là Hương vị
Speyside truyền thống.
Trong số các nhà rượu thuộc vùng Speyside
từ lâu lựa chọn việc ưu tiên sử dụng thùng ex-Sherry để cho ra đặc
trưng riêng của mình, thì có một nhóm đã rất khéo léo tạo ra những dòng
rượu Sherried style có chất Speyside nhất. Style này có thể coi như nằm
đâu đó ở giữa chất Speyside và chất heavy Sherried, đặc biệt là mấy nhà
rất đặc sắc: Mortlach, Balvenie, Aberlour, Glenrothes.
