Straw Wine là một loại rượu vang tráng miệng được làm từ nho trắng được sấy khô trên thảm rơm trong 60 đến 90 ngày trước khi ép lấy nước. Phương pháp này có lịch sử lâu đời, xuất hiện từ thời Hy Lạp cổ đại, khi những người nông dân phát hiện ra rằng việc sấy khô nho giúp cô đặc lượng đường tự nhiên, giúp rượu vang trở nên ngọt, bảo quản tốt và có hương vị hấp dẫn hơn. Ở Áo, phương pháp này được gọi là Strohwein, một thuật ngữ vẫn được sử dụng đến ngày nay.
Khác với rượu vang Late Harvest - nho được để lâu trên cây nhằm cô đặc đường - Straw wine sử dụng nho được cắt khỏi cây trước khi chín, giúp bảo toàn độ chua tự nhiên, tạo sự cân bằng hoàn hảo giữa độ ngọt và độ tươi.
Truyền thống đặt nho lên thảm rơm không chỉ giúp lưu thông không khí, tránh ẩm mốc và thối rữa, mà còn giữ quả sạch nếu sấy ngoài trời hoặc trong kho. Ngày nay, các nhà máy rượu hiện đại thường sử dụng giá đỡ bằng gỗ hoặc nhựa lót rơm, vừa đảm bảo vệ sinh vừa duy trì hiệu quả của phương pháp truyền thống.
Hiện nay, Straw wine không chỉ được sản xuất ở Pháp, Áo, Ý, Hy Lạp, mà còn xuất hiện tại Nam Phi, New Zealand và Hoa Kỳ, trở thành một trong những dòng rượu vang tráng miệng tinh tế và độc đáo nhất trên thế giới.
Nguồn gốc
Người Hy Lạp cổ đại được cho là những người đầu tiên áp dụng phương pháp phơi nho trên thảm rơm để làm rượu, tạo tiền đề cho những dòng rượu ngọt độc đáo vẫn còn tồn tại đến ngày nay. Một trong những ví dụ tiêu biểu là vin liastos, đặc trưng của vùng PDO Monemvassia-Malvaisa, và Vinsanto, loại rượu trứ danh của Santorini. Tuy nhiên, không phải tất cả các chai Vinsanto đều là rượu rơm thực sự, vì một số được làm từ nho thu hoạch muộn thay vì nho phơi nắng.
Ở Pháp, thuật ngữ vin de paille được dùng để chỉ rượu làm từ nho phơi khô trên thảm rơm. Tại vùng Jura, các giống nho như Savagnin, Chardonnay và Poulsard được sử dụng để tạo nên những chai rượu ngọt tinh tế. Trong khi đó, tại Rhône, Marsanne và Roussanne là những giống nho chủ đạo để sản xuất Vin de paille. Mặc dù có sự khác biệt về giống nho và vùng sản xuất, các phương pháp sản xuất vang rơm ở các khu vực này vẫn tuân theo nguyên tắc chung: làm khô nho từ từ để cô đặc hương vị.
Nho được sử dụng để sản xuất
Việc lựa chọn giống nho để sản xuất rượu straw wine có sự linh hoạt, nhưng điều quan trọng nhất là giữ được độ chua tự nhiên, giúp cân bằng với vị ngọt cô đặc của rượu. Ở Áo, rượu rơm thường được làm từ Muscat và Zweigelt, trong khi tại Pháp, các giống nho thay đổi theo từng vùng. Vùng Jura sử dụng Chardonnay, Savagnin và Poulsard, trong khi Bắc Rhone ưa chuộng Marsanne để tạo ra những chai rượu có kết cấu sánh đậm. Ở Alsace, Riesling là lựa chọn phổ biến nhờ vào độ chua sắc nét và hương thơm tinh tế.
Hương vị
Rượu rơm (straw wine) mang đến một trải nghiệm vị giác đầy ấm áp và phong phú, khác biệt rõ rệt so với các loại rượu ngọt khác như vang tuyết/Ice wine. Rượu rơm không chỉ thể hiện sự ngọt ngào mà còn gói trọn vị ấm áp với những nốt caramel nhẹ nhàng. Thay vì có độ tươi mát như cam chín, rượu sở hữu hương mứt cam đậm đà với kết cấu đậm và hương thơm phong phú. Một trong những điểm đặc trưng nhất của rượu rơm là sự sống động của trái cây mà không có vị khô của nho khô hay mận sấy - điều thường thấy ở các loại rượu Late Harvest như Riesling. Với lượng đường còn lại có thể dao động từ 280-700 g/l, rượu rơm mang đến sự ngọt ngào mạnh mẽ. Tuy nhiên, chính độ axit cao đã giúp cân bằng vị rượu.
Straw wine khác với rượu vang tráng miệng như thế nào?
Không giống như rượu vang bị nhiễm nấm Botrytis, Straw wine yêu cầu những chùm nho hoàn toàn khỏe mạnh, không có dấu hiệu nấm mốc ngay từ đầu. Nho dùng để làm rượu rơm thường được thu hoạch sớm hơn rượu vang khô nhằm giữ được độ chua tự nhiên. Quá trình làm khô diễn ra chậm rãi, giúp nho mất nước mà không bị khô hoàn toàn. Thay vì co rút như nho khô, vỏ nho vẫn giữ được độ ẩm trong khi nước bay hơi dần.
Một yếu tố khiến rượu rơm có giá cao là quy trình thu hoạch tỉ mỉ. Nho phải trải qua đến ba lần thu hoạch: một lần trong vườn, một lần để chọn và sắp xếp lên giá có lót rơm, và lần cuối cùng sau khoảng 90 ngày để kiểm tra, loại bỏ những quả bị hỏng. Chỉ sau quá trình công phu này, nho mới được mang đi lên men.
