Dưới đây là 4 loại đất chính – cát, sét, phù sa và đất thịt pha
1. Đất cát (Sandy soils)
Đất cát nổi bật với khả năng thoát nước nhanh và giữ nhiệt hiệu quả. Ở những vùng khí hậu ấm áp, nho được trồng ở khu vực đất cát thường tạo ra rượu vang có cấu trúc mềm mại với màu sắc nhạt cùng độ chua và hàm lượng tannin thấp. Đó cũng là lý do tại sao hương vị nhẹ nhàng đặc trưng của nhiều chai vang đến từ Swartland, Nam Phi.
Ngược lại, tại các vùng có khí hậu mát mẻ, những chai vang với hương thơm phong phú, sống động. Một lợi thế không nhỏ khác của đất cát là khả năng kháng sâu bệnh tự nhiên, tạo điều kiện thuận lợi cho canh tác hữu cơ và hướng sản xuất bền vững trong ngành rượu vang.
Ví dụ: Cannubi - một trong những cru danh tiếng của Barolo, nơi đất sét pha cát tạo điều kiện lý tưởng để trồng nho cho ra những chai vang mang hương thơm quyến rũ, tannin mềm mại và sắc màu nhạt đặc trưng. Hơn nữa, đất cát còn hiện diện ở nhiều vùng làm vang nổi tiếng khác như Northern Médoc (gần bờ biển) và Graves của Bordeaux. Tại đây, vang Cabernet Sauvignon sở hữu hương thơm và hương vị nhẹ nhàng.
2. Đất sét (Agrile/Clay soils)
Nền địa chất đất sét được coi là cái nôi ấm áp của cây nho, do nó được cấu thành từ các hạt mịn có khả năng tốt trong việc giữ nước và các chất dinh dưỡng. Điều này có thể rất có lợi trong điều kiện khô hạn, giúp cây nho không bị mất nước quá mức nhưng lại gây tác động xấu tới cây nho trong mùa mưa (do đất không được thông thoáng và dễ bị ứ đọng nước). Nho được trồng ở những nền địa chất này thường tạo nên những chai vang có hương vị tròn trịa cùng chất vị tannin sắc nét và khả năng lưu trữ lâu năm.
Ví dụ: những vườn nho Tempranillo chất lượng nhất ở Tây Ban Nha – đặc biệt tại Rioja và Ribera del Duero – thường nằm trên nền đất sét pha đá vôi. Tại Pháp, vùng Vosne-Romanée của Burgundy là cái nôi của những chai Pinot Noir huyền thoại, nho làm rượu được trồng trên loại đất sét-đá vôi đặc biệt gọi là marl, nổi tiếng với khả năng tạo ra rượu vang tinh tế, phức hợp.
Ở Chianti (Ý), giống nho Sangiovese phát triển mạnh mẽ trên loại đất sét đá vôi địa phương tên là Albarese, tạo nên phong cách vang đậm đà, đầy mạnh mẽ. Ngoài ra, nhiều vườn nho nằm trên sườn đồi ở Napa Valley (Mỹ) hay vùng Barossa (Úc) – nnho Shiraz được trồng trên đất sét pha đất thịt (loam), mang lại những chai vang đậm vị.
3. Đất phù sa (Silts soils)
Đất phù sa có khả năng giữ nước và giữ nhiệt tốt, là yếu tố thuận lợi cho sự phát triển của nho ở những vùng khí hậu mát mẻ, có ánh nắng ổn định. Ở những vị trí lý tưởng, đất phù sa thường pha trộn thêm đá vôi, góp phần nâng cao chất lượng nho. Tuy nhiên, do cấu trúc hạt rất mịn, loại đất này khiến rễ nho khó đâm sâu, hạn chế khả năng hấp thụ dinh dưỡng ở tầng sâu.
Rượu vang từ đất phù sa thường mang hương vị êm dịu, tròn trịa, với độ axit thấp.
Một ví dụ nổi bật là đất Loess ở phía đông bang Washington, nằm phủ trên lớp đất lũ cổ pha cát bên dưới. Những chai vang từ vùng này thường có mùi hương mạnh mẽ, màu sắc hơi nhạt và tannin mượt mà. Ở Oregon, một trong những loại đất ưa thích của Pinot Noir là Willakenzie, một loại đất sét pha cát.
4. Đất thịt pha (Loam soils)
Đất thịt pha là sự kết hợp cân bằng giữa bùn, đất sét, cát và một lượng chất hữu cơ gọi là mùn. Đây là loại đất rất màu mỡ, thường thúc đẩy cây nho phát triển mạnh mẽ cho ra nhiều quả hơn là tập trung chất lượng nho. Chính vì vậy, rượu vang từ những vườn nho trồng trên đất thịt pha thường có màu sắc nhạt và hương vị không rõ nét.
Tuy nhiên, khi được quản lý khắt khe – đặc biệt là thông qua việc cắt tỉa hợp lý – đất thịt pha vẫn có thể tạo ra những chai vang chất lượng cao.
Ví dụ: Phần lớn các thung lũng trong vùng Sonoma và Napa (California) có nền đất pha cát – một loại của đất thịt pha. Lớp cát trong hỗn hợp này giúp đất không quá màu mỡ, tạo điều kiện lý tưởng để sản xuất nho chất lượng.
Ngoài ra còn có một số nền địa chất khác như
5. Đá vôi (Calcaire/Limestone)
Đây là một loại đá trầm tích với thành phần chủ yếu là các khoáng vật như calcit và aragonit. Nền địa chất đá vôi có ưu điểm là giữ nhiệt và thoát nước rất tốt giúp cây nho không bị ngập úng. Kết cấu của nền địa chất này cũng cho phép rễ cây phát triển và đâm sâu hơn vào lòng đất, cung cấp chất dinh dưỡng phong phú tạo nên các tầng hương thơm phức hợp của rượu vang. Nho được trồng ở vùng đất này thường có những đặc tính như axit cao, tươi mát.
6. Đá phiến (Schiste/Schist)
Đá phiến là một loại đá trầm tích giàu khoáng chất, gồm nhiều lớp nứt gãy được xếp chồng và nén chặt lên nhau. Nền địa chất này có độ thoát nước rất tốt nên cây nho luôn phải phát triển sâu xuống qua các kẽ nứt để tìm dưỡng chất. Đá phiến cũng có khả năng lưu trữ nhiệt vào ban ngày và giải phóng nhiệt từ từ vào ban đêm, giúp duy trì nhiệt độ ổn định để cây nho phát triển. Nho làm rượu thường tạo ra rượu vang có độ đậm đà, khoáng chất và axit cao.
7. Đá granit (Granit)
Nền địa chất đá granit xuất hiện rất nhiều các vết nứt với khả năng thoát nước rất tốt (được cho là có khả năng thoát nước gấp 2 lần so với đá vôi), điều này giúp cho rễ cây phát triển và đâm sâu hơn dưới lòng đất khiến cây nho có khả năng chống chịu rất tốt với nắng nóng hay hạn hán. Rượu vang được thường có nét khoáng chất tươi mát, hài hoà và có hương vị phức hợp
8. Đá phấn (Craie/Chalk)
Là một dạng đá vôi mềm, có kết cấu cực kì tơi xốp, loại đá này chứa các khoáng vật calcit và thường có màu trắng. Nước được hấp thụ rất nhanh do vậy nó cung cấp lượng nước vừa đủ cho cây nho mà không làm cho rễ cây bị ngập úng. Rượu vang thường có độ axit cao và mang lại cảm giác rất tươi mát.
9. Đất núi lửa (Volcanique/Volcanic)
Đất núi lửa được hình thành từ dung nham nguội bị phong hoá, tạo ra những hạt mịn giàu khoáng chất (sắt, magie...) với màu sắc đỏ hoặc đen cùng đặc tính thoát nước tốt. Rượu vang thường có đặc tính khoáng cao, các tầng hương vị phức hợp (hương vị khói/fumé ) cùng dư vị kéo dài.
10. Sỏi
Nền địa chất được cấu thành từ các hạt sỏi có kích thước từ nhỏ đến trung bình, được tạo thành từ sự phân rã của đá mẹ do các yếu tố tự nhiên như nước chảy hoặc sự xói mòn (dạng địa chất này thường được kết hợp với cát và đất sét). Đây là một dạng địa chất có tính ấm và có khả năng cấp nhiệt giúp cây nho phát triển hoàn hảo (nhờ khả năng tích trữ nhiệt tuyệt vời vào ban ngày và giải phóng chúng vào ban đêm của những viên sỏi). Rượu vang thường có xu hướng đậm đà với nồng độ cồn cao và tannin dày dặn.
